Một trong những nỗi trăn trở lớn với người trồng bưởi, là tình trạng rụng quả non quá nhiều, khiến năng suất sụt giảm nghiêm trọng. Một năm trời không quản khó nhọc,nắng mưa – chỉ đợi đến ngày thu hoạch, nhưng bỗng đâu vườn bưởi lại xảy ra tình trạng: rụng quả hàng loạt. Vậy nguyên nhân vì sao? khắc phục thế nào?
Kết thúc thời điểm cây bưởi ra hoa,những hoa không được thụ phấn sẽ rụng đi,số còn lại sẽ tạo thành quả non. Tuy nhiên không 100% số trái này sẽ phát triển thành những trái to đẹp,mọng nước mà sẽ rụng đi: bao gồm cả rụng sinh lý,lẫn tác động bên ngoài. Việc cần làm của chúng ta là làm sao để giảm thiểu những tác động đó xuống mức thấp nhất,nâng cao sản lượng trái được thu.
Sau đây là một số giải pháp giúp bạn hạn chế tối đa việc rụng quả non hàng loạt!
I. Đưa cây về đúng mùa vụ khi gặp thời tiết bất lợi
Nhắc đến những nguyên nhân gây rụng quả nhiều nhất phải kể đến thời tiết,nó trực tiếp ảnh hưởng đến thời vụ,năng suất cũng như mẫu mã và độ ngọt của trái bưởi. Những năm gần đây,mưa nắng thất thường khiến cho rất nhiều nhà vườn phải khổ sở trong chăm sóc, nguy cơ thất thu tăng cao.
Thời tiết bất lợi khiến quả đậu ít còn bị rụng
Kết thúc mùa thu hoạch,nếu trời rét hoặc nóng bất thường,không theo quy luật mọi năm,nó sẽ tác động trực tiếp vào giai đoạn nghỉ đông của cây. Hậu quả là “tính thời vụ” không đảm bảo,lúc cây ra hoa,cũng như hình thành quả non,rất dễ rơi vào đợt độ ẩm cao,mưa xuân kéo dài.
Về mặt lý thuyết,khi gặp hình thái thời tiết ẩm ướt,thiếu ánh sáng mặt trời hoa có hiện tượng thối nhũn,tỷ lệ thụ phấn xuống thấp,chưa kể nấm bệnh dễ phát sinh. Ngoài ra,lượng axit nhất định có trong nước mưa làm hỏng nhụy hoa mất đi khả năng thụ phấn,nếu may mắn hình thành quả non thì phần cuống cũng rất nhỏ và yếu(hay còn gọi là tầng rời).
Tất cả những bất lợi kể trên,khiến cho số lượng quả con rất dễ bị rụng – vườn bưởi lâm vào tình trạng mất mùa là điều dễ hiểu. Giải pháp là gì?
Trong nông nghiệp nói chung và trồng cây ăn quả nói riêng,một câu nói khá quen thuộc với người dân là: “Tháng tám,nắng rám trái bưởi”,nói cách khác sự thay đổi bất thường của thời tiết có thể dẫn đến thất bát cả một mùa vụ
Vậy,làm sao để giảm thiếu những tác động đó xuống mức thấp nhất,giúp cây ổn định sinh trưởng?
Có 2 vấn đề chúng ta cần phải chú ý
Thứ nhất,bưởi ra hoa sớm do nắng nóng tới sớm,khiến cây không tiến vào trạng thái nghỉ đông. Rễ,lộc non chưa ra được bao nhiêu đã tiếp tục phải nuôi dưỡng hoa vụ xuân. Thế nên lượng trái non đậu được vốn đã ít, mà còn bị rụng đi rất nhiều.
Cách khắc phục
-
Giảm sự phát triển các mầm sinh dưỡng và sinh sản,điều đầu tiên bà con cần làm đó là ngừng tưới nước cho cây. Chỉ tưới khi thực sự cần thiết như đất quá khô (bóp nhẹ đã vụn ra),lưu ý nên duy trì độ ẩm ở mức 50%.
-
Nên kết hợp với Shellac Suger nồng độ 0.04%,phun đều mặt lá,sau 2 tuần nếu chưa chuyển biến – ta phun bổ sung lần hai.
-
Một phương pháp cũng khá hay,giúp kìm hãm sự ra lộc non sớm trên cây bưởi đó là sử dụng phân đơn Kali Clorua. Kali giúp cân bằng lượng đạm có trong đất,và làm chậm thời gian ra hoa.Thời gian bón: nên bón trước ngày thu hoạch 10 – 15 ngày,Liều lượng bón căn cứ vào dinh dưỡng trong đất,sức phát triển cây và điều kiện thời tiết khi đó(thường dùng 0.2 – 0.3 kg /gốc cho bưởi bước sang năm thứ 4).
-
Ngoài ra,bạn có thể tiến hành thêm kỹ thuật khoanh vỏ hoặc chặt rễ để hạn chế vận chuyển dinh dưỡng,kìm hãm tức sức sinh trưởng của cây bưởi,đưa cây vào trạng thái nghỉ. Bà con cần quan sát tỉ mỉ và tiến hành chính xác,tránh tình trạng sau khoanh,cây bị thui chột và ngừng ra hoa.
Thứ hai, không khí lạnh kéo dài: khiến việc ra hoa đậu quả bị chậm đi so với bình thường. Hệ quả là,sâu bệnh tấn công nhiều hơn,hoa nở rộ đúng với lúc mưa và sương muối nhiều. Hệ quả,cuống hoa và quả xuất hiện nhiều tầng rời,từ đó quả non trở lên héo vàng và dễ bị rụng hơn.
Cách khắc phục
-
Nên hạn chế nước tưới,kết hợp bón thúc bằng NPK 16-6-16,hoặc chế phẩm vườn sinh thái có thể cải thiện nhanh tình trạng nghịch mùa sau thu hoạch.
-
Để việc ra hoa tập trung,tránh tình trạng hoa phân hóa không đồng đều,khiến trái non sau này bị thiếu lực,ta có thể dùng một số loại hóa chất như: Ethephon 0.1% hoặc MKP (0-52-34) 0.5% phun 1 – 2 lần mỗi lần cách nhau 10 ngày.
-
Ngay khi hoa nở rộ,tiến hành các kỹ thuật thụ phấn nhân tạo để tăng tỷ lệ đậu quả,chứ không nên phụ thuộc vào hoàn vào việc thụ phấn tự nhiên.
II. Phòng ngừa sâu đục thân và bệnh vàng lá thối rễ
Phòng ngừa bệnh vàng lá và thối rễ cũng là công việc không thể bỏ qua,để khắc phục tình trạng rụng trái non bất thường. Một số loại hóa chất tiêu biểu là Mancozeb, Metalaxyl (cho thối rễ) và Ohara Đồng-Kẽm cho vàng lá. Liều lượng bón và cách bón bà con có thể tham khảo kỹ hơn tại bài viết cách chăm sóc bưởi sau thu hoạch
Ngoài ra cần phát hiện sớm sâu đục thân tránh để chúng làm hỏng toàn bộ cây,bạn có thể sử dụng các biện pháp thủ công,kết hợp phun trực tiếp Supracide 40ND 0.2% vào chỗ có sâu.
III. Ngắt bỏ những chùm quả quá sai
Một người trồng bưởi giàu kinh nghiệm sẽ không coi số lượng trái đậu quá nhiều là việc đáng vui mừng,thay vào đó họ sẽ cẩn thận hơn trong việc cân đối sức lực của cây với lượng trái giữ lại trên cây.
Nguyên nhân bởi,mỗi cây bưởi tùy độ tuổi và điều kiện ngoại cảnh sẽ có sức lực khác nhau. Nếu quá tham lam,mà để trái quá dày trên 1 cành sẽ khiến cây không đảm bảo được lượng dinh dưỡng cần thiết để nuôi quả.
Những cây có bộ rễ yếu kém thì để quá nhiều trái trả khác nào giết hại cây cả,khiến toàn bộ thân cành lá đều trở lên suy kiệt,dần dần suy giảm về năng suất,việc đậu trái cách năm xảy ra thường xuyên hơn…
Do đó,ta cần ngắt bớt,mỗi cành chỉ để 1,2 quả,những cành lớn – to khỏe thì có thể để 3. Nên hạn chế để những quả sâu trong tán,vì có thu hoạch được chất lượng,mẫu mã cũng sẽ kém hơn so với bình thường. Tốt nhất bà con nên tiến hành tỉa bớt khi hoa nở rộ,giúp dinh dưỡng được tận dụng tối đa,có sự tập trung. Tham khảo kỹ hơn tại bài viết: chăm sóc bưởi khi ra hoa
Việc ngắt tỉa còn thực sự có ý nghĩa ở những năm thời tiết xấu,thì dinh dưỡng đủ để nuôi cây cũng là vấn đề khó giải quyết chứ đừng nói là nuôi quả. Rất nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng khi thời tiết lạnh,độ ẩm cao bộ rễ hấp thu sẽ kém đi khiến việc rụng quả non tự nhiên càng xảy ra rõ rệt.
IV. Bổ sung Canxi Nano trong trường hợp mưa kéo dài
Trong nước mưa ngày nay có rất nhiều loại axit độc hại,chúng tác động cực xấu đến nền nông nghiệp nước ta. Các thành phần ion H+ có trong các các loại axit như H2SO4 hoặc H2SO3 phá hủy các tế bào sinh sản của hoa,khiến hoa dị hình xuất hiện nhiều,cuống hoa bé lại,quả non theo đó mà kém và rụng nhiều.
Để giảm thiểu những ảnh hưởng của mưa axit,chúng ta có thể bổ sung các loại phân bón lá Nano Canxi Cacbonate hoặc Canxi Nano,giúp trung hòa axit,đồng thời cải thiện quá trình quang hợp của cây. Cách dùng như sau: hòa loãng phân nồng độ 0.1% (100ml Nano-CaCO3 với 10 lít nước) phun trực tiếp lên bề mặt lá,sau khi tạnh mưa.
Trường hợp mưa kéo dài với độ PH cao,thì bà con có thể cân nhắc dùng Nano Đồng OxyClorua hoặc Nano Bạc Đồng Plus(nên tham khảo kỹ càng cách sử dụng,liều lượng dùng từ nhân viên bán hàng của các cơ sở phân phối sản phẩm).
V. Duy trì việc cắt tỉa và tạo tán đúng cách
Cần tiến hành cắt tỉa cành thường xuyên,để loại bỏ những cành,tán vô giá trị,cũng như tối ưu lượng dinh dưỡng cho những cành hữu ích.
Trong điều kiến thời tiết thiếu ánh sáng,tỉa cành tạo tán đúng cách còn giúp,cấu trúc cây cân đối,tăng bề mặt tiếp nhận ánh sáng,giảm thiểu tình trạng rụng trái non.
Bà con cần lưu ý tiến hành vào những ngày nắng ráo,dùng các loại kéo chuyên dụng cho cành nhỏ,dùng cưa cho cành lớn,tránh việc xước xát để sâu bệnh xâm hại.
VI. Bón phân đúng lượng và loại
Với những chủ vườn còn thiếu kinh nghiệm trong trồng và chăm sóc bưởi thì họ hay sử dụng các loại phân tổng hợp NPK để bổ sung cho cây. Tuy nhiên việc lạm rụng quá cũng không tốt,dùng phân đơn để bổ sung các chất thiếu hụt trong cây sẽ đảm bảo tính cân bằng,giúp cây thuận lợi phát triển.
Cụ thể lượng đạm thừa sẽ khiến cành tán sinh dưỡng phát triển,mà không tạo điều kiện để ra hoa và đậu quả. Trong khi lượng Kali thừa.lại kìm hãm khả năng hấp thu đạm khiến cây còi cọc …Chúng ta chỉ nên bón lượng vừa đủ, đảm bảo việc cân đối lượng đạm lân kali có trong đất. Tuyệt đối không nên có suy nghĩ càng nhiều thì càng tốt, bởi chính việc thừa thãi dinh dưỡng cũng là nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng rụng hoa và trái non.
Lưu ý: thời điểm vừa ra hoa hay mới hình thành trái non – đây thời điểm hết sức nhạy cảm,tuyệt đối không bón thêm bất cứ loại phân gì cả. Chỉ bón vào lúc trước và sau đó,tham khảo kỹ hơn tại bài viết cách chăm sóc bưởi Diễn
VII. Trồng bưởi giống tốt, nhân giống theo hình thức chiết cành
Để có vườn bưởi có năng suất ổn định không thể bỏ qua vấn đề chọn giống, chỉ khi cây con khỏe mạnh,bộ rễ – cành tán mới ra đều,mới có sức đề kháng tốt để trống chọi lại thời tiết khắc nghiệt cũng như sâu bệnh.
Mà cụ thể hơn trong bài viết này,chính là vấn đề bưởi non bị rụng nhiều. Quan sát trên một số vườn bưởi trước đây được nhân giống theo hình thức ghép thì,khi cây bước sang năm thứ 10 thường có dấu hiệu thoái hóa,số trái may mắn còn giữ lại được đến lúc thu hoạch giảm sút dần qua các năm. Xét về yếu tố di truyền,ghép mắt là sự kết hợp gen giữa 2 loại cây cùng họ,thế nên không tránh khỏi sự đào thải qua lại giữa 2 loại.
Ngược lại với giống bưởi chiết cành,do được lấy trực tiếp cây mẹ,nên sẽ có được bộ gen sẽ hoàn chỉnh giống như ban đầu. Dễ thấy,khi cây làm giống khỏe, thì đương nhiên cây con cũng khó mà yếu đi lắm! Cũng phải nói thêm rằng,ngày nay bưởi trồng ra nhiều nhưng,chất lượng quả lại không được như mong đợi của thực khách. Chính vì thế để có những trái bưởi Diễn ngon,bước lựa chọn giống kỹ càng lại càng phải được tính toán,cân nhắc tỉ mỉ hơn.
VIII. Giải quyết vấn đề tưới tiêu nước
Tình trạng bị ngập úng cục bộ,sau khi trời mưa khiến cho bộ rễ bị ỏng nước,dẫn đến kém phát triển và bị thối cũng là nguyên nhân gây ra tình trạng rụng trái non.